جایگاه حضرت معصومه (س) در کلام ائمه علیهم‌السلام
جایگاه حضرت معصومه (س) در کلام ائمه علیهم‌السلام
امام صادق علیه السلام می‌فرماید، در شهر قم خانمی از دنیا می‌رود که از فرزندان من است به نام فاطمه که با شفاعت این بانو شیعیان ما وارد بهشت می‌شوند، یعنی امام صادق علیه‌السلام مقام شفاعت را برای این بانو اثبات می‌کنند درحالی‌که ایشان هنوز در زمان امام به دنیا نیامده بودند.

به گزارش نسیم سرخس، امروز روز میلاد باسعادت بانوی باکرامت اهل‌بیت حضرت معصومه (س) و آغاز دهه کرامت است؛ ‌دهه پربرکتی که آغازش میلاد مبارک دختر گرامی هفتمین امام شیعیان و پایانش میلاد مسعود خورشید تابناک ایران‌زمین حضرت علی بن موسی‌الرضا علیه‌السلام گره خورده است.

 

روز میلاد حضرت معصومه (س) اما یک مناسبت دیگر را هم در دل خود جای داده است و روز میلاد دختر پاک‌دامن امام هفتم، بهترین بهانه است تا روز ملی دختران نام گیرد و ماهم در دو موضوع یعنی جایگاه حضرت معصومه سلام‌الله علیها در کلام و فرمایشات حضرات معصومین علیهم صلوات الله و جایگاه دختر در اسلام سخن خواهیم گفت.
۱- جایگاه حضرت معصومه سلام‌الله علیها در کلام ائمه علیهم‌السلام

چهار امام در مورد این بانوی پاک‌دامن و نجیب فرمایشاتی دارند که جایگاه ایشان را مشخص می‌کند: امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید، «تقبض فیها امراءه هى مـن ولدى و اسمها فاطمه بنت مـوسى تدخل بشفاعتها شیعتنا الجنه بأجمعهم» در شهر قم خانمی از دنیا می‌رود که از فرزندان من است به نام فاطمه دختر موسی علیه‌السلام که با شفاعت این بانو شیعیان ما وارد بهشت می‌شوند، یعنی امام صادق علیه‌السلام مقام شفاعت را برای این بانو اثبات می‌کنند درحالی‌که ایشان هنوز در زمان امام به دنیا نیامده بودند.
آیت‌الله سیّد نصرالله مستنبط از کتـاب «کشف اللـاءلـى» نقل فرمـوده که روزى عده‌اى از شیعیان وارد مدینه شـدند و پرسش‌هایـى داشتند که مى‌خـواستند از محضر امام کاظم(علیه‌السلام) بپرسند؛ امام علیه‌السلام در سفر بـودنـد، آن‌ها پـرسش‌هاى خـود را نـوشته به دودمان امامت تقـدیـم کردند؛ چـون عزم سفر کردنـد، بـراى پاسخ پرسش‌هاى خـود به منزل امام علیه‌السلام شرفیاب شدند؛ امام کاظم علیه‌السلام مراجعت نفرموده بـود و آن‌ها امکان توقف نداشتند، از ایـن رو حضرت معصومه علیها السلام پاسخ آن پرسش‌ها را نـوشتند و به آن‌ها تسلیـم کردند؛ آن‌ها با مسرت فراوان از مدینه منـوره خارج شدند و در بیرون مدینه، با امام کاظم علیه‌السلام مصادف شـدنـد و داستـان خـود را بـراى آن حضـرت شـرح دادند.
هنگامی‌که امام علیه‌السلام پرسش‌هاى آنان و پاسخ‌هاى حضرت معصـومه علیها السلام را ملاحظه کردند، سه بار فرمودند: «فداها ابـوها!» «پدرش به قربانـش باد».
با تـوجه به ایـن‌که حضرت معصـومه (س) به هنگام دستگیرى پـدر بزرگـوارش خردسال بـود، ایـن داستان از مقام بسیار والا و دانـش بسیار گستـرده‌ی آن حضـرت حکایت مى‌کند؛ حضـرت رضـا علیه‌السلام فـرمـود: «من زار المعصومه بقـم کمـن زارنى».
از امام جواد (ع) روایت شده که فرمود: «مَنْ زارَ عَمَّتی بِقُمْ فَلَهُ الجَنَّهُ ؛ هر کس عمه‌ام را در قم زیارت کند، بهشت از آنِ اوست و به خاطر این وجود نورانی و این بانوی پاک است که شهر قم را در روایات حرم اهل البیت علیهم‌السلام معرفی کرده اند، آنجایی که امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: سنّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَّهُ وَ لِرَسُولِهِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِینَهُ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ حَرَماً وَ هُوَ الْکُوفَهُ وَ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ وَ سَتُدْفَنُ فِیهِ امْرَأَهٌ مِنْ وُلْدِی تُسَمَّى فَاطِمَهَ مَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّهُ؛ «خدا را حرمی است و آن مکه است، پیامبر را حرمی است و آن مدینه است، امیرالمؤمنین را حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن قم است و در آن خانمی از فرزندان من به نام فاطمه دفن خواهد شد، هرکس وی را زیارت کند پاداشش بهشت خواهد بود».

 

۲- جایگاه دختر در اسلام

یکی از موضوعات مهم اجتماعی امروز جایگاه و نقش دختر در عرصه خانواده و اجتماع است؛ وقتی کمی دقت کنیم هنوز هستند انسان‌هایی که جاهلانه پسر را بر دختر ترجیح می‌دهند و به تعبیر قران کریم با شنیدن نام دختر چهره آنان عبوس می‌شود که به همین جهت به‌تندی مخاطب خدای سبحان قرار می‌گیرند.
این تلقی که ریشه تاریخی دارد ناشی از جهل آنان و یکی از مصادیق جاهلیت مدرن است؛ با سیری در منابع اسلامی می‌توان فهمید که دختر در اندیشه اسلامی چه جایگاه والایی داشته و دارد.

 

در اندیشه اسلامی دختر از آن‌چنان جایگاهی برخوردار است که پیامبر اسلام در مهم‌ترین مسائل اجتماعی آنان را وارد می‌سازد در قضیه مباهله دختر خویش را همراه خود برد درحالی‌که در آن  زمان اعراب دختران را زنده‌به‌گور می‌کردند.
و در تعبیر بسیار جالب دیگری خداوند در آیه ۴۹ سوره شوری «یهب لمن یشاء إناثا و یهب لمن یشاء الذکور» از دختر به عنوان هدیه استفاده می‌کند و انسان‌ها باید از این هدیه خداوند خوشحال شوند؛ بدیهی است این تعبیر بهترین تعبیر ممکن برای دختر است، همچنان که برای پسر چنین تعبیری به کار رفته است.
بااین‌حال نقش تعیین‌کننده زن در بقاء و رشد جامعه بشری همیشه مورد توجّه مثبت و منفی اندیشمندان، سیاستمداران، مدیران و رهبران جوامع بوده است.

 

تاریخ، گویای این واقعیت است که زن در کنار مرد در تمدّن بشری، مستقیم و غیرمستقیم  نقش‌آفرین بوده است، ولی از دیرزمان و باانگیزه‌های مختلف از حقوق الهی و انسانی خود محروم شده است؛ تاریخ، این حقیقت را در سینه خود ثبت کرده است که پیامبران و اولیای الهی در احقاق حقوق و هم در ایفای نقش سالم و سازنده زنان، برترین جریان سازی و هدایت را داشته‌اند.
در فرهنگ اهل‌بیت (ع) که ریشه در وحی و کلام الهی قرآن دارد، زنان و دختران از جایگاه خاصی برخوردارند؛ تعابیر زیبا و بلندی که برای دختران به کار گرفته شده است، حاکی از این موضوع است.

 

در سخنان معصومان علیهم‌السلام از دختران با واژه‌هایی چون، ریحانه (گل)، قواریر (بلورها) و حسنه (نیکی) یاد شده است که هر یک، نشان از امتیاز و ویژگی خاص طبیعی و روحی دختران دارد. در اینجا به برخی از سخنان معصومان علیهم‌السلام اشاره می‌کنیم:
روایات در باب دختردارى

مستحب است انسان، درصورتی‌که از دختر داشتن محروم است، دست نیاز به‌جانب حق بردارد، و براى دختردار شدن با حال اخلاص به درگاه حق دعا کند و بنالد؛ ابراهیم خلیل علیه‌السلام آن پیامبر بزرگ با داشتن فرزندى چون اسماعیل و اسحاق به درگاه حق برای دختردار شدن نالید؛ امام صادق علیه‌السلام دعاى او را بدین‌صورت نقل می‌کند: «سنّ اِبْراهیمَ سال قبّگان یَرْزُقَهُ اِبْنَهً تَبْکیهِ وَ تَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِهِ». از حضرت حق درخواست دختر کرد تا حداقل پس از مرگش گریه کننده و ناله کننده و خلاصه مجلس گرم کن و یادآور داشته باشد.
هدفى که در این روایت بازگو شده خیلى مهم نیست، آنچه مهم است اصل مطلب است که پیغمبرى اولوالعزم از داشتن دختر محروم بود، براى رسیدن به این نعمت دعا کرد؛ اینکه انسان پدر دختر باشد افتخار دارد، چراکه رسول باکرامت اسلام پدر دختر بود، این همرنگى با رسول خدا در زندگى، که با عنایت شدن دختر به انسان تحقق پیدا می‌کند واقعاً افتخار دارد. امام صادق علیه‌السلام فرمود: «کانَ رَسُولُ اللّهِ اَبا بَنات»؛ پیامبر بزرگوار خدا پدر دختران بود.
اگر کسى دختر نداشت ولى داراى خواهر بود، بازهم درى از رحمت حق بر وى باز شده؛ امام ششم علیه‌السلام می‌فرماید: «مَنْ بال ثَلاثَ بَنات اَوْ ثَلاثَ اخوان وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّه»ُ.
رسول حق صلى الله علیه و آله و سلم فرمود: «نِعْمَ الْوَلَدُ اَلْبَناتُ، مُلْطِفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ مُؤْنِساتٌ، مُبارَکاتٌ، مُفَلِّیاتٌ. دختران چه خوبند، مهربان و نرم‌خو، مددکار و آماده‌به‌کار، انیس انسان، بابرکت، و علاقه‌مند به پاکیزگى».
امام ششم علیه‌السلام فرمود: «مَنْ بال اِبْنَتَیْنِ، اَوْ أُخْتَیْنِ، اَوْ عَمَّتَیْنِ اَوْ خالَتَیْنِ حَجَبَتاهُ مِنَ النّارِ». کسى که دو دختر، یا دو خواهر، یا دو عمه، یا دو خاله را سرپرستى کند، سرپرستى آن دو او را از آتش جهنم حفظ می‌کند.
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «اَلْبَناتُ حَسَناتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَهٌ، وَ الْحَسَناتُ یُثابُ عَلَیْها وَ النِّعْمَهُ یُسْأَلُ عَنْها».دختران حسنات‌اند، پسران نعمت حق‌اند، بر حسنات بهره می‌دهند، و از نعمت بازپرسى می‌کنند.
رسول حق صلى الله علیه و آله و سلم فرمود: «سنّ اللّهَ تَبارَکَ وَ تَعالى عَلَى الاْناثِ اَرَقُّ مِنْهُ عَلَى الذُّکُورِ، وَ ما مِنْ رَجُل یُدْخِلُ فَرْحَهً عَلى اِمْرَأَه بَیْنَهُ وَ بَیْنَها حُرْمَهٌ اِلاّ فَرَّحَهُ اللّهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ». خداوند به دختر مهربان‌تر از پسر است، کسى که باعث خوشحالى دخترش شود، خداوند روز قیامت او را خوشحال می‌کند.
رسول حق صلى الله علیه و آله و سلم درباره ارزش دختر داشتن فرمود: «خَیْرُ اَوْلادِکُمْ اَلْبَناتُ». بهترین فرزندان شما دختران هستند.
و در پایان هم به روایتی اشاره کنیم که برای خانواده هدیه بخرید و ابتدا به دختران هدیه را تقدیم کنید.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: هرکس وارد بازار شود و تحفه و هدیه‌ای برای خانواده خود بخرد مانند کسی که صدقه‌ای بر گروهی نیازمند برده باشد و اگر خواست آنچه را که به خانه برده بین آن تقسیم کند از دختران شروع کند، زیرا هر که دختر خود را خوشحال کند همانند آن‌کسی است که بنده‌ای را از اولاد اسماعیل آزاد کرده باشد و هر کس سبب شادمانی فرزندی شود مثل آن است که از ترس خدا گریسته باشد و هر کس از خوف خدا اشک بریزد خداوند او را به بهشت‌های پرنعمت خویش داخل می‌گرداند.

 

حجت‌الاسلام امیر قادری- مدیر حوزه علمیه امام رضا علیه‌السلام سرخس

انتهای پیام/