به گزارش نسیم سرخس، امام خامنه ای درباره اهمیت کتابخوانی می فرمایند: کتابخوانى چیزى است که براى یک ملت، فریضه است؛ واجب و لازم است.
نگاهی به سرانه مطالعه در سایر کشورها چون ژاپن، انگلیس و مقایسه آن با وضعیت فعلی جامعه ما تامل برانگیز است.
در اینجا بنا نیست مقایسه داشته باشیم و لیکن واضح و روشن است که مطالعه یک امر ضروری برای جامعه می باشد و بعید است فرد یا افرادی باشند که صرف دارا بودن مدرک تحصیلی خود را بی نیاز از مطالعه بدانند.
مطالعه امریست که زمان و مکان، سن و یا جنس نمی شناسد.
آن کودک ۳ ساله ای که صرفا برای بازی و سرگرمی والدینش برای او کتاب می خوانند.
دانش آموز یا دانشجویی که برای ارائه تحقیق علمی کتاب می خواند.
افرادی که در اوقات فراغت خود کتاب می خواند.
در نهایت می بینیم که به هر علت و هر انگیزه که مراجعه به کتاب می شود نتیجه آن یکی است، ارتقای دانش، بینش و شعور.
اگر امروز حضرت آقا دغدغه پایین بودن سرانه مطالعه در کشور را دارند و مطالعه را یک امر ضروری می دانند، نگران نسل جوان و به بیانی آینده سازان این مرز و بوم هستند که در آینده ای نزدیک سرزمینی که میراث گرانقدر خون هزاران شهید و بنیانگذار کبیر انقلاب می باشد را به این نسل خواهیم سپرد نسلی که می بایست دارای بصیرت در تمام زمینه ها، فرهنگی، دینی و علمی باشد و این محقق نمی گردد مگر در سایه مطالعه و ارتقای دانش.
و لیکن جای سوال دارد، جامعه ایران اسلامی که خود پرچمدار کتاب و کتابخوانی بوده است نمی بایست وضعیتی بهتر این را داشته باشد حال آنکه در حال حاضر اکثر مراجعین به کتابخانه ها را دانش آموزان و دانشجویانی تشکیل می دهند که صرفا جهت کسب نمره بهتر در امتحانات طول سال تحصیلی (که البته در جای خود که اگر جهت درک بهتر مطالب درسی باشد تحسین بر انگیز است) و نه برای درک بهتر مطالب درسی و دانش افزایی، لذا در عرصه های فرهنگی برنامه ریزی طولانی مدت می طلبد و در عرصه ارتقای فرهنگ مطالعه و کتابخوانی همتی مضاعف و برنامه ریزی کلان بایستی داشته باشیم که این مورد متولی خاصی نمی خواهد.
در اولین گام این والدین هستند که نقش بسزایی در مانوس کردن کودکان با کتاب دارند و وقتی کودک ما با کتاب آشنا شد و هر شب با داستانهایی که در دل خود دریایی از اطلاعات و به عنوان مثال جدال همیشگی حق و باطل در کلیه داستانها و پیروزی حق و حقیقت که تشویق راستی و صداقت در او می باشد را ارائه می دهند به خواب می رود آن شخصیتی خواهد شد که آمال و آرزوی همه اولیا می باشد در کنار این مطمئنا والدین نمی توانند به هزاران هزار سوال کودک که از دنیای پیرامون خود دارد پاسخ دهند.
بعد از آن مهد کودکها و مربیان مهدها، مسئولیت بسیار سنگینی بر عهده دارند با توجه به اینکه در عصر حاضر بنا به شرایطی که در آن قرار داریم همه کودکان تجربه حضور در مهد کودکها را دارند، با مقطع سنی سرو کار دارند که آماده شکل گیری هر عادت مثبت یا منفی، بهنجار یا نابهنجار می باشد، لذا در این سنین است که مربی می تواند ساعتی را جهت آشنایی این عزیزان با کتاب و قصه گویی اختصاص دهد و در کنار سایر مهارتها، تقویت مهارت خواندن و مسیر دسترسی به دانایی که همان کتابخوانی و مطالعه می باشد را نشان دهد.
در گام بعدی آموزش و پرورش به عنوان خانه دوم، با اجرای سیاستهایی می تواند این مورد را تقویت و انگیزه را ایجاد نماید که متاسفانه شاهد خلا مواردی چون زنگ کتابخوانی و مطالعه، خلاصه برداری کتاب و حضور در کتابخانه ها و … هستیم.
در کنار همه این ها دولتمردان نیز می توانند با ساخت و توسعه کتابخانه ها در جای جای شهر ها و روستاها، در دسترسی بهتر و سریعتر به کتاب و اطلاعات نقش موثری را ایفا کنند.
اما وقتی صحبت از کتاب و کتابخوانی به میان می آید، گفته می شود با رشد فزاینده تکنولوژی و دسترس پذیری خانواده ها به منابعی چون اینترنت، دیگر نیازی به کتاب نخواهیم داشت، مطمئنا استفاده از کتاب کاهش داشته است، اما در کنار مزایای که استفاده از دنیای وب و فضای مجازی دارد، متاسفانه روش کپی برداری اطلاعات از رسانه هایی چون اینترنت که به آنی صورت می گیرد (که البته صحت و سقم آن اطلاعات هم متخصص و آشنا به فن می خواهد و متاسفانه بعضا حتی فرد زحمت مطالعه آن را هم به خود نخواهد داد) نه تنها هیچ کمکی به درک مطالب و دانش افزایی نمی کند بلکه ترویج سستی و آماده خواهی در بین نسل جوان ایجاد شده و به بیانی دیگر در آینده ای نزدیک دیگر یادگیری عمیق در حوزه های مختلف وجود نخواهد داشت که این جای نگرانی بسیار دارد.
بنا به فرمایش مقام معظم رهبری «هیچ چیز جای کتاب را نمی گیرد» و به عبارتی دیگر منبعی مطمئن، تاثیرگذار، دسترس پذیر و قابل استناد تر از کتاب وجود ندارد.
یادداشت: راحله عرب قدیمی – کارشناس علم اطلاعات و دانش شناسی
انتهای بخش اول
