به گزارش نسیم سرخس به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا درسرتاسرجهان ۳۰۰ ماهواره تلویزیونی فعال است که از این تعداد ۱۱۶ ماهواره فضای ایران را پوشش می‌دهند. شبکههای فارسی‌زبان که فقط برای فارسی‌زبانان برنامه تولید و پخش می‌کنند، به بیش از ۱۶۰ کانال رسیده است.
برخی ازاین شبکه‌ها مانند BBC فارسی، VOA، منوتو و فارسی وان، در میان مخاطبین شهرت بیشتری یافته و توانسته‌اند بخشی از فضای رسانه‌ای در جامعه ایرانی را تحت تأثیر خود قرار دهند. مدت‌های زیادی است که بعد از جنگ‌های جهانی قدرت‌های بزرگ استعماری با ساخت و تولید ماهواره‌ها در ابتدا برای اهداف جاسوسی و تحقیقاتی و بعد هم جنگ نرم رسانه‌ای فعالیت می‌کنند. در این مقال سعی داریم با معرفی برخی از شبکههای فارسی‌زبان که به شکلی گسترده و پرهزینه در راستای اهداف ضددینی و ضدفرهنگی فعالیت می‌کنند، برخی شیوه‌ها و راهبردهای کلان غرب در فضای رسانه‌ای را تبیین نماییم.
صدای آمریکا
صدای آمریکا یکی از قدیمی‌ترین شبکههای سیاسی فارسی زبان محسوب می‌شود که بخش فارسی آن از سال ۷۵ آغاز به کار کرده و با وجود تلاش‌های بیشماری که انجام داده اما همچنان در محدوده مخاطبان سنتی خود محصور شده و در جذب سایر مخاطبان ناکام بوده است.
این شبکه با بودجه ۷۵ میلیون دلاری سنای آمریکا مشغول به کار است. صدای آمریکا در برنامه‌های خود همان ژست حداقل بی‌طرفانه بی‌بی‌سی فارسی را نیز ندارد و نقش یک اپوزیسیون سلطنت‌طلب را بازی می‌کند. معمولاً افراد مسن‌تر یا تندروتر مخاطبان این شبکه هستند. مدیران این شبکه تلاش‌های بیشماری برای جذب سایر اقشار انجام دادند اما در نهایت در رقابت با بی‌بی‌سی بازی را واگذار کردند. این شبکه به ادبیات و رفتاری بسیار تند و گاهاً توهین‌آمیز علیه جمهوری اسلامی ایران در میان شبکههای فارسی زبان ماهواره‌ای شهرت دارد که امروزه در عرضه رفتارها و شگردهای رسانه‌ای و عملیات روانی پذیرفته نبوده و همین مهم یکی از دلایل عدم کسب نتایج مطلوب در پیگیری اهداف این شبکه است.
بی‌بی‌سی فارسی
شبکه بی‌بی‌سی فارسی را باید با عقبه موفق و البته پرتجربه رادیویی آن بررسی کرد که تأثیرات مثبتی بر عملکرد شبکه تلویزونی آن گذاشته است. عملکرد سریع و البته مؤثر این شبکه در مواقع بحرانی و حساس که منجر به تشدید و حتی در مواقعی هدایت بحران می‌گردد، آن را به نام شبکه دوران بحران و موقعیت‌های حساس معروف ساخته است. بی‌بی‌سی فارسی که با هزینه سلطنتی در انگلستان بنا شده است فعالیت رسمی خود را زودتر از موعد مقرر و در ۲۵ دی ۱۳۸۷ آغاز کرد که به دلیل انتخابات سال ۸۸ و طراحی و هدایت حواث پس از آن صورت گرفته بود.
این شبکه مضاف بر اهداف سیاسی و جنجال‌سازی علیه کشورمان، در حوزه شبهه‌افکنی در اعتقادات و باورهای دینی مردم نیز به شدت فعال بوده و یکی از بزرگ‌ترین حامیان و مبلغان فرقه بهائیت می‌باشد.
من و تو
آبان ۱۳۸۹ تاریخ راه‌اندازی شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان دیگری در همسایگی تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی و با همکاری چندی از عوامل آن، در لندنِ انگلستان بود که به نام شبکه منوتو نامگذاری شد. این شبکه که در هدف‌گذاری و تأثیرگذاری بسیار مشابه بی‌بی‌سی طراحی شده است، علی‌رغم همسایه خبری و سیاسی خود بر روی برنامه‌هایی با رویکرد فرهنگی و تاثیرگذاری بر سبک زندگی تمرکز دارد. معرفی و تبلیغ فرهنگ زندگی لس‌آنجلسی و غربی ایرانیان خارج نشین به عنوان یک الگوی مؤفق، از اهداف این شبکه برای مخاطبینش است.
موضوعات شبکه منوتو و بی‌بی‌سی به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که این دو شبکه را می‌توان مکمل یکدیگر در اهداف انگلستان برای تأثیرگذاری بر مخاطبین فارسی زبان دانست و در همین راستا همکاری‌های موضوعی نیز در این دو شبکه اتفاق می‌افتند. از جمله همکاری‌هایی که این دو شبکه با هم دارند تکمیل و تکرار اخبار می‌باشد به طوری که در ساعات مختلف روز شبکه منوتو به تکرار اخبار پخش شده از شبکه بی‌بی‌سی فارسی می‌پردازد و با این تکرارها خبر را هر چند کذب و واهی به ذهن مخاطب تزریق کرده و واقعیت جلوه می‌دهند.
از سیاست‌های اصلی شبکه منوتو در حوزه سیاسی می‌توان تطهیر خاندان پهلوی عنوان کرد و این شبکه با ساخت برنامه‌هایی در قالب مستند و حتی فرهنگی قصد دارد تا انقلاب ۵۷ ایران را مانعی بر سر راه توسعه و پیشرفت ایران نشان دهد. در حوزه فرهنگی و سبک زندگی نیز ترویج روابط بدون قید و بند، عادی‌سازی ارتباط با نامحرم، عادی‌سازی مصرف مشروبات الکلی و عادی‌سازی روابط خارج ازخانواده از جمله اهداف اصلی این شبکه فارسی‌زبان است.
شبکه پرشین‌تون
تلویزیون پرشین‌تون اولین شبکه تلویزیونی کودک و نوجوان به زبان فارسی بود که در سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرد و با ارائه انیمیشن‌های موزیکال روز دنیا به زبان فارسی جای خود را در بین کودکان و حتی بزرگسالان باز کرد.
پرشین‌تون شبکه‌ای ویژه برای کودکان و نوجوانان است که با دوبله فارسی و پخش هدفمند فعالیت می‌کند و انیمیشن‌های مورد نظر خود را با تمرکز بر روی کودکان و نوجوانان ایرانی قرار داده است. این شبکه با تحقیق و پژوهش در گروه سنی کودک و نوجوان و شناسایی گرایشات و علاقه‌مندی‌های این نسل سعی دارد از همان سنین کودکی مانع شکل‌گیری اعتقادات دینی و مذهبی در جامعه شده و ضمن برنامه‌ریزی بلندمدت برای تأثیرگذاری بر نسل آینده مخاطبین فارسی زبانش قصد دارد تا در برنامه‌ای میان مدت، گرایشات و تمایلات خانواده ایرانی را مطابق با سلیقه خود شکل دهد.
نمایش آزاد روابط با جنس مخالف، نمایش نیمه برهنه دختران حتی در فیلم‌های انیمیشن، ایجاد علاقه‌مندی به موزیک‌های مبتذل غربی و بالاخره شکل‌دهی سبک زندگی غربی به عنوان زندگی ایده‌ال در ذهن کودک و نوجوان از اهداف این شبکه است. گفتنی است مطالبات کودک و نوجوان از خانواده مطابق با سلیقه و ایده‌آل‌های القا شده از سوی این شبکه را نیز می‌توان از اهداف میان‌مدت و کوتاه‌مدت این شبکه‌ها دانست.
پی‌ام‌سی(PMC)
شروع بکار این شبکه در نوروز سال ۱۳۷۹ می باشد. اولین شبکه ماهواره‌ای فارسی زبانی که به شکل غافلگیرکننده پس از ۱۳ سال توانسته است به شکلی مؤثر بر افکار عمومی تأثیرات کنترل نشده خود را بر جای بگذارند و به یکی از سوژه‌های مهم کشور تبدیل شود.
شکستن برخی هنجارهای اجتماعی و فرهنگی توسط شبکههای ماهواره‌ای جامعه ایران دقیقاً از همین زمان آغاز شد. علاقه‌مندی به موسیقی مبتذل، ترویج موسیقی محرک و غربی همراه با ارائه تصاویری بعضاً مستهجن در این شبکه شیوه فعالیت آن را تشکیل می‌دهد. نکته جالب توجه در این شبکه سعی آن بر القای این مطلب است که مدیران و گردانندگان آن به شعائر و مقدسات اسلامی احترام می‌گذارند و اقداماتی همچون قطع برنامه‌های آن در روزهای شهادت ائمه از این قبیل اقدامات است. این شبکه تلوزیونی با توجه به موفقیت نسبی که در امر جذب مخاطب کسب کرده است، اخیراً فیلم و سریال را نیز به کنداکتور برنامه‌های خود نیز افزوده است و برخی دیگر از القائات و اهداف ضدفرهنگی خود را در این قالب عرضه می‌کند.
شبکه فارسی وان
فارسی‌وان حاصل سرمایه‌گذاری مشترک گروه «موبی» و کمپانی «نیوز کورپوریشن» است و در مرداد ماه سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. گروه موبی در سال ۲۰۰۲ توسط «سعد محسنی» استرالیایی افغان‌تبار و خواهر و دو برادرش تأسیس شد و کمپانی نیوز کورپوریشن متعلق به فردی به نام «روبرت مرداک» – امپراطور رسانه‌ای– است که چهارمین مرد ثروتمند آسیاست. روبرت مرداک دارای ۶۰ شبکه تلویزیونی به ۱۳ زبان مختلف است، که روزانه حداقل ۳۰۰ میلیون مخاطب را به خود جلب می‌کند.
این شبکه از همان ابتدای فعالیتش با در نظرگیری علاقه مخاطبین فارسی‌زبان به سریال‌های تلوزیونی به شکلی تخصصی به این حوزه ورود پیدا کرد و با دوبله سریال‌های خانوادگی از کشورهای آمریکای جنوبی، ترکیه و شرق آسیا به یکباره با اقبال قابل توجه مخاطبین فارسی زبان روبه‌رو شد. این شبکه در ابتدای با استفاده از دوبلورهای داخل ایران سعی کرد ارتباطی نزدیکتر با مخاطبین داخل کشور برقرار کند که البته بعد از مدتی و با ممنوعیت این اقدام برای دوبلورهای ایرانی، از ادامه این اقدام جلوگیری شد.
سریال‌های پخش شده در این شبکه عمدتاً با مضامین نمایش روابط نامشروع در محیط خانواده و خیانت سعی کردند تا از این موضوع در میان مخاطبین داخل کشور قبح‌زدایی کنند. هرچند شبکه فارسی‌وان بعد از مدتی با کاهش جدی مخاطبین روبه‌رو شد، اما تأثیرات مخرب آن بر خانواده‌های مخاطب این شبکه غیر قابل انکار است!
شبکههای ماهواره‌ای مذهبی
وصال
“”شبکه وهابی وصال فارسی خود را تریبون اهل سنت فارسی زبان معرفی می‌کند. این شبکه با تفکر وهابیت و همچنین رفتار کینه‌‌توزانه دست اندرکاران آن نسبت به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و دولت‌های شیعی منطقه فعالیت می‌کند.
شبکه وصال فارسی به پیشنهاد شخصی به نام «عبدالرحیم ملازاده» تأسیس گردیده و هم اکنون مشغول به فعالیت است. وی پیشتر در شبکه ماهواره‌ای «رنگارنگ» برنامه‌های تکفیری و سراسر توهین خود را اجرا می‌نمود. این شبکه با القائات به ظاهر دینی و مذهبی سعی در ایجاد اختلاف میان مذاهب شیعه و سنی دارد و در همین زمینه به تحریف دین و تاریخ اسلام بر مبنای سیاست‌های تفرقه‌افکن خود می‌پردازد.
نکته جالب توجه در شبکه وصال و تمامی شبکههای مشابه به آن نظیر «کلمه» این است که بودجه‌های خود را از طریق دولت‌های مخالف شیعه و حتی اسلام دریافت می‌کنند و در شرایطی که با هدف تأثیرگذاری بر برادران اهل سنت در ایران فعالیت کرده و سعی در تحریک آنها علیه نظام جمهوری اسلامی ایران دارند، بسیاری از مطالب اشاعه شده توسط این شبکه‌ها حتی مورد قبول اهل سنت و منابع معتبر آنها نیز نمی‌باشد.
اهل بیت
این شبکه با مدیریت فردی افغانی به نام «حسن اللهیاری » در قم تأسیس شد و عوامل آن با انتخاب این نام مقدس، سعی داشتند در فضای فرهنگی قم، موقعیتی برای خود کسب کنند. شبکه اهل بیت، در دوره فعالیت خود در راستای برجسته ساختن اختلافات مذاهب اسلامی مطالبی را تهیه می‌کرد.
تأکید بر سوگواری ایام فاطمیه به نام «محسنیه» و برگزاری جشنی موسوم به «عیدالزهرا» و به مناسبت مرگ «عمر بن خطاب» مهم‌ترین اقدامات این شبکه بود.اللهیاری مدتی این شبکه را منتسب به مراجع تقلید معرفی می‌کرد و مدعی بود، بیوت مراجع عظام از آن حمایت می‌کنند که این ادعا از سوی مسئولان بیوت مراجع رد شد.
شبکه‌هایی نظیر اهل‌بیت نیز در جبهه‌ای مشابه شبکههای مدعی حمایت از اهل سنت قرار دارد، با این تفاوت که هدف‌گذاری خود را بر مبنای تحریک شیعیان علیه مقدسات و اعتقادات اهل سنت قرار داده‌اند. ردپای منابع مالی شبکه‌هایی نظیر اهل‌بیت نیز به کشورهای مخالف اسلام مانند انگلستان بازمی‌گردد. قرارگیری دفاتر بسیاری از این شبکه‌ها در شهر لندن و استفاده از منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری انگلستان و همچنین دریافت منابع اطلاعاتی و خط‌گیری از سرویس انگلیس شاهدی متقن بر این ادعاست.
شبکه‌هایی که به عنوان نمونه معرفی شدند، فقط بخشی از فعالیت‌های ضد دینی و ضد ایرانی هستند که با استفاده از منابع عموماً غربی فعالیت می‌کنند. مجموع این شبکه‌ها و برنامه‌سازی‌ها سعی دارند در تمامی حوزه‌های روانی و رسانه‌ای از قبیل سیاسی، فرهنگی، مذهبی و اعتقادی و در قالب‌های متنوع هر نوع گروه سنی و سلیقه‌ای را پوشش دهند. آمارهای فعالیت شبکههای ماهواره‌ای که علیه ایران فعالیت می‌کنند را بسته به قالب ارائه برنامه و نوع انتخاب مخاطبین می‌توان به شرح ذیل دسته‌بندی کرد:
۳۸۰ شبکه موزیکال
۲۵۰ شبکه در حوزه کودک و نوجوان
در خصوص فرهنگ‌سازی پوشش و مد نیز حدود ۸۰ شبکه وجود دارد
۸۰ شبکه در حوزه ترویج مصرف‌گرایی و فرهنگ‌سازی پوشش و مد که همان تبلیغ فرهنگ عریانی است
۱۲۰۰ شبکه هم در خلال برنامه‌های خود کلیپ‌ها و شوهای موزیکال با مضامین غیراخلاقی پخش می‌کنند
حدود ۵۰ شبکه در خصوص مذهب و ایجاد تفرقه‌افکنی و رایج نمودن اسلام به سبک غربی فعالیت دارند.
درکنار شبکههای فوق شبکههای فارسی‌زبانی چون تلویزیون رنگارنگ سابق، ملی، پارس، آپادانا، ایرانیان، کانال یک، آزادی، تپش، ایران آریایی، جام جم بین‌المللی، امید ایران، IPN و… هم وجود دارند که اغلب به گروهک‌های ضدانقلاب مانند سلطنت‌طلب، کمونیست‌ها و… منتسب هستند.
گفتار پایانی
متأسفانه سال‌های سال است که شاهد فعالیت این تعداد شبکههای ماهواره‌ای هستیم که به پخش برنامه‌های متنوع برای هر نوع سلیقه‌ای در داخل کشور می‌پردازند. شبکههای نسل دوم فارسی‌زبان نیز توانستند با ارائه محصولات با کیفیت بالا مخاطبان زیادی به سمت خود جلب کنند. همچنین شبکههای فراوان تبلیغاتی به زبان فارسی در حال پخش برنامه‌های جذابی هستند. در کنار این معضلات شاهد این موضوع هستیم که متأسفانه هنوز امکان دریافت شبکههای دیجیتال در بسیاری از نقاط کشور فراهم نشده و هنوز در برخی از نقاط خارج از دسترس کشور، تنها پل ارتباطی با جهان از طریق دیش‌های ماهواره‌ای برقرار می‌شود.
از طرفی ایجاد شبکههای جدید هم با کندی و تأخیر فراوان همراه است، اما دشمنان ما از قدرت رسانه برای جلب و تأثیر بر افکار عمومی جامعه کاملاً آگاه هستند و در این زمینه همیشه از ما چندین قدم جلوتر بوده‌اند. در حال حاضر شاید تنها راه تشکیل اتاق بحران در خصوص رسانه‌های بیگانه است که متشکل از نخبگان، اهل‌فن، منتقدان و… می‌باشد که در این زمینه توانایی دارند.
نکته مهم‌تر آموزش‌های بصری و آشنایی دانش‌آموزان در محیط مدارس است. اینکه با شناخت آسیب‌های این معضل رسانه‌ای (البته به‌دوراز افراط) بتوانند تصمیمات درستی را اتخاذ نمایند. و درآخر همه انتظارها از صداوسیمای ایران است که باید با صرف هزینه‌های بیشتر و استفاده از اهل‌فن در زمینهٔ نوآوری در جذب مخاطبان خود تلاش بیشتری نماید.
انتهای پیام/م
