پس از شروع حمله ناجوانمردانه و وحشیانه آل سعود به مردم مظلوم و بی دفاع یمن، و بعد از آن که این کشور در چند زمینه با شکست مواجه شد، – از جمله عدم همراهی برخی کشورها از جمله پاکستان در ائتلاف عربی علیه یمن و هم چنین عدم دستیابی به اهداف سعود در صحنه عمل – حکومت آل سعود تغییراتی را در برخی مناصب دولتی خود ایجاد کرد. از جمله این تغییرات آمدن عادل بن احمد الجبیر به جای سعود الفیصل به وزارت خارجه این کشور بود.
این رویداد سبب شد که محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان، طی پیامی به وزیر جدید امور خارجه عربستان سعودی، انتصاب وی را تبریک گفته و ابراز امیدواری کند که « در دوره مسئولیت جدید عادل بن احمد الجبیر شاهد گسترش روابط دو ملت و دو دولت جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی باشیم».
این تبریک که با واکنش شدید بسیاری از محافل و تعجب برخی از کارشناسان و … همراه شد، توضیحی از سوی وزارت امور خارجه در توضیح چرایی ارسال پیام تبریک ظریف را سبب شد. آنگونه که در رسانه ها نقل شد یک منبع آگاه در وزارت خارجه در خصوص پیام تبریک ظریف عنوان کرده بود:
«ارسال این پیام به هیچ وجه به معنای تایید اقدامات و حملات نظامی عربستان به مردم بی دفاع یمن نیست… پیام محمد جواد ظریف پیامی دیپلماتیک و محترمانه با حفظ مواضع اصولی و در چهارچوب اصول سه گانه عزت، حکمت و مصلحت بوده است… دو کشور ایران و عربستان به رغم فضای موجود، دارای روابط سیاسی و دیپلماتیک هستند و تبادل پیام بواسطه انتصاب وزیر خارجه امری متداول در مناسبات میان کشورها بر اساس عرف پذیرفته شده بین المللی محسوب می شود.»
درباره پیام تبریک وزیر امور خارجه کشورمان تنها به چند نکته اشاره می شود.
۱. رسانه ها از همان روزهای نخست انتصاب عادل بن احمد الجبیر نوشتند که وزیر خارجه جدید عربستان یکی از طرفداران و حامیان اصلی تجاوز وحشیانه عربستان به یمن است.
۲. چند روز قبل رسانه های مختلف نوشتند که دولت ونزوئلا در اعتراض به حملات و تجاوز گسترده آل سعود به یمن، سفیر عربستان را از این کشور اخراج کرده است!! حال آنکه ونزوئلا نه کشوری مسلمان است و نه جمهوری اسلامی است؛ اینجا اما دولت ما به وزیر خارجه آل سعود به خاطر انتصابش، پیام تبریک می فرستد!
۳. جهت روشن شدن بهتر ابعاد موضوع و چگونگی رفتار دیپلماتیک عربستان در برابر ایران بد نیست نگاهی به یکی از اتفاقات سال گذشته بیاندازیم؛ وقتی سال گذشته «عبدالرحمن غرمان الشهری» سفیر تازه‌وارد سعودی‌ها به دیدار آیت الله هاشمی رفت و با او به گرمی برخورد شد، سفیر سعودی نیز پیشانی آیت الله را بوسید؛ عده ای نیز این دیدار را آغاز روابط بسیار گرم ایران و عربستان با وساطت هاشمی خواندند؛ اما این پایان کار نبود؛ سفیر جدید عربستان به ریاض فراخوانده شد و دیگر به ایران باز نگشت؛ امیرعبداللهیان ، معاون عربی آفریقایی وزیر خارجه در خصوص فراخوان سفیر عربستان به ریاض گفت: « رفتارشان، رفتار متعارفی نبود. ضمن اینکه برخی از سفرای کشورهای عربی در تهران همچنین برخی از مقامات کشورهای عربی در منطقه از چند هفته قبل مطالبی به ما منعکس کرده بودند که سفیر عربستان در تهران به دلیل عدم رعایت پروتکل‌های کشور خودش و سوالاتی که برای مقامات کشورش ایجاد شده به ریاض فراخوانده شده است. ظاهرا سفیر عربستان که دیدار خوب و مثبتی با آقای هاشمی‌رفسنجانی داشتند، در پایان این دیدار، پیشانی آقای هاشمی‌رفسنجانی را بوسیده‌اند.» به همین راحتی؛ سعودی ها به خاطر یک بوسه سفیر بر پیشانی آیت الله هاشمی – که به دوستی و تسامح در برابر دولت آل سعود هم مشهور است – سفیرشان را فرا می خوانند؛ این عرف دیپلماتیک عربستان است؛ ولی ما چه می کنیم در برابر خون های به ناحق ریخته مردم یمن توسط همین آل سعود!
۴. هنوز از یاد نبرده ایم رفتار دیپلماتیک عربستان (!) در خصوص کمک به کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی را که با کمک امریکا و با هدف ضربه زدن به اقتصاد کشورمان و ایجاد مشکل برای جمهوری اسلامی صورت گرفت؛ مگر نه اینکه رفتار دولت سعودی در قبال این مسئله آنقدر وقیحانه و غیر قابل کتمان بود که رئیس جمهور هم در سخنرانی خود به صراحت به ریاض هشدار داد؟ این اقدام هم مطابق عرف دیپلماتیک بود؟ روحانی به صراحت گفت: « آنهایی که کاهش قیمت نفت را علیه برخی از کشورها طراحی کرده اند، پشیمان خواهند شد. این راه، برای آن ها قابل ادامه دادن نیست، اگر از کاهش قیمت نفت، ایران ضرر می کند، بدانید کشورهای تولید کننده دیگر همچون عربستان و کویت بیش از ایران ضرر خواهند کرد.»
۵. گفته شد که ارسال پیام تبریک دکتر ظریف به همتای سعودی، تنها در قالب عرف دیپلماتیک بوده و به معنای تایید دیگر اقدامات آنان نیست؛ سوال اینجاست که کدام رفتار دولت آل سعود مطابق عرف دیپلماتیک صورت گرفته است؟ آیا حمله به مردم بی دفاع و مظلوم یمن مطابق پروتکل های دیپلماتیک صورت گرفته است؟ آیا تجاوز گسترده و وحشیانه آل سعود به خاک یمن و دخالت در امور داخلی این کشور، مطابق عرف دیپلماتیک است؟ چه ضرورتی دارد با کشوری که از عرف دیپلماتیک هیچ نمی فهمد، مطابق عرف دیپلماتیک عمل کنیم؟ آیا فقط دولت ما موظف به رعایت عرف دیپلماتیک است و دولت عربستان چنین وظیفه ای ندارد؟
۶. صرفا جهت یاد آوری به وزیر محترم امور خارجه به برخی نکات در خصوص سیاست خارجی، مندرج در قانون اساسی اشاره می کنیم؛ ذیل اصل یکصد و پنجاه و دوم آمده است که نخستین اصل سیاست خارجی کشور است « دفاع از حقوق همه مسلمانان» را وظیفه دولت دانسته و ذیل اصل صد و پنجاه چهارم نیز عنوان شده است که « از مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت می کند». بماند که در جای جای قانون اساسی کشورمان بر «حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان» تأکید شده است؛ اصل سوم قانون اساسی ما می گوید:
« دولت جمهور اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد:
… ۱۶- تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسلام، تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان و حمایت بی دریغ از مستضعفان جهان.»
شکی نیست امروز مردم یمن از مصادیق بارز مسلمانان مظلوم و مستضعفین جهان هستند؛ با این اوصاف چه جای تبریک است به مردی که شهره است به حمایت کامل از حمله به این مردم مسلمان و مظلوم و مستضعف یمن؟ دولت تدبیر و امید که از دولت ونزوئلا ضعیف تر و کمتر نیست!
در پایان وزیر امور خارجه کشورمان را دعوت به دیدن تصاویر زیر می کنیم؛ تصاویری که تنها گوشه ای از حال این روزهای مردم یمن را روایت می کند؛ یمنی که آل سعود او را به این روز انداخته است:
