موشک توچکا را می شود بدون هیچ سرویسی تا ده سال ذخیره کرد، ولی بعد از این مدت باید برای سرویس میان عمر به مراکز تعمیراتی ارسال شود.
توچکا در سه مدل مختلف توسعه یافت که شامل؛
الف- او تی ار ۲۱ A (اسکارب A): اولین نسخه تولید در سال ۱۹۷۶ عملیاتی شد دارای برد ۷۰ کیلومتر و دارای خطای ۱۵۰ متر است، اگرچه میزان واقعی زیر ۵۰ متر گزارش شده.وزن کامل این مدل ۲۰۰۰ کیلوگرم است.
ب- او تی ار ۲۱ B یا (اسکارب B): شبیه به نسخه قبلی با برد ۱۲۰ کیلومتر و دارای یک سر جنگی ضد رادار است که دایره خطای آن ۹۵ متر ذکر شده اگرچه دایره خطای متوسط آن ۵۰ متر است. این نمونه در سال ۱۹۸۸ وارد خدمت شد و دارای وزن ۲۰۱۰ کیلوگرم بود.
ج- او تی ار ۲۱ C (اسکارب C): نسخه دوربرتر و سنگینتر با برد ۱۸۵ کیلومتر و دایره خطای ۷۰ متر که در سال ۱۹۹۰ وارد خدمت شد. این نسخه در سال ۱۹۹۰ توسعه یافت ولی ورود و یا عدم ورود آن به خدمت در ارتش روسیه هرگز تائید نشد.
نسخه اولیه توچکا از سال ۱۹۷۶ وارد خدمت شد و در سال ۱۹۹۱ دست کم ۱۳۰۰ موشک توچکا و احتمالا ۷۰۰ لانچر پرتاب در خدمت ارتش سرخ بود.
این موشک اولین بار در نبرد سال ۱۹۹۹ در چچن به کار رفت که بین ۶۰ تا ۱۰۰ توچکا شلیک شد و بعد از آن روسیه در نبرد علیه گرجستان، دست کم ۱۵ توچکا شلیک کرد.
هم اکنون حدود ۲۲۰ پرتابگر و احتمالا ۳۰۰ تا ۳۳۰ توچکا در روسیه عملیاتی هستند که احتمالا تمامی آنها از نوع بی هستند.
اکراین در زمان فروپاشی اتحاد شوروی، ۵۰۰ توچکا از شوروی به ارث برد که برخی از آنها را به کشورهای یمن (۸۰ فروند)، سوریه (۴۰ فروند) و ارمنستان صادر کرد، ولی هنوز ۹۰ موشک باید در اکراین عملیات باشد. سوریه از این موشک چندین بار در سال۲۰۱۲ علیه تروریست ها به کار برد که فیلم ان نیز منتشر شد.
یمنی ها نیز در سال جاری بر اساس فیلمی که منتشر کردند، چند بار از موشک توچکا علیه عربستان استفاده کردند که آخرین آنها روز جمعه گذشته (۱۳ شهریور ۹۴) بود.
به غیر از این سه کشور، آذربایجان، قزاقستان و بلاروس نیز این موشک را در اختیار دارند و جمهوری چک، لهستان و مجارستان نیز دارای نسخه A بودند که از خدمت خارج کرده اند. گفته شده کره شمالی بر اساس توچکا موشکی با نام کا-ان ۰۲ توسعه داده است.
انتهای پیام/
