مادام دِرُمْپْس نخستین پزشک خارجی و دیگر پزشکان خارجی سرخس
مادام دِرُمْپْس نخستین پزشک خارجی و دیگر پزشکان خارجی سرخس
بیشترین حضور پزشکان خارجی در سرخس به دهه‌های 1350-ش و 1360-ش بازمی‌گردد؛ دوره‌ای که در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه یافته کشور شاهد حضور تعدادی از پزشکان هندی و گاه بنگلادشی بودیم.

به گزارش نسیم سرخس، بیشترین حضور پزشکان خارجی در سرخس به دهه‌های ۱۳۵۰-ش و ۱۳۶۰-ش بازمی‌گردد. دوره‌ای که در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه یافته کشور شاهد حضور تعدادی از پزشکان هندی و گاه بنگلادشی بودیم.

 

در سرخس هم تعدادی از این پزشکان هندی سال‌ها به‌تناوب خدمت کردند؛ یکی از این پزشکان که حاذق‌تر بود و مدت بیشتری هم در سرخس اقامت داشت دکتر رائو بود.

پیشینه حضور مادام دِرُمْپْس فرانسوی، نخستین پزشک خارجی مقیم سرخس در سال های ۲۹-۱۳۲۸ شمسی

در آن دوره که منطقه سرخس بیمارستان درست‌وحسابی نداشت و از پزشک متخصص هم مطلقاً خبری نبود این دست شفابخش معدود پزشکان ایرانی و هندی بود که مرهم گذار درد دردمندان به شمار می‌رفت.

 

گمان می‌رود حضور پزشکان هندی در سرخس تا دهه ۱۳۷۰-ش هم استمرار داشت و یکی از آن‌ها در این اواخر دکتر سینگ بود، کسی که در زمینه کنترل جمعیت با انجام عمل وازکتومی بر روی مردان سرخسی باعث شد تا شبکه بهداشت و درمان شهرستان سرخس در استان خراسان بیشترین موفقیت را کسب کند و مورد تشویق قرار بگیرد.

پیشینه حضور مادام دِرُمْپْس فرانسوی، نخستین پزشک خارجی مقیم سرخس در سال های ۲۹-۱۳۲۸ شمسی

نخستین پزشک خارجی مقیم سرخس یک نفر فرانسوی به خانم دکتر دِرُمْپْس بوده است؛ امروزه از مردم سرخس کمتر کسی مادام درمپس را به یاد دارد، چراکه دوره یک‌ساله خدمت او در این شهر به سال‌های ۲۹-۱۳۲۸-ش برمی‌گردد؛ ولی دو تن از همشهریان سرخسی سرکار خانم فرنگیس سلماسی و زنده‌یاد حاج سلمان آجری خاطراتی از خانم دکتر دِرُمْپْس را برایمان نقل کرده‌اند.

 

پس از مادام دِرُمْپْس هم نوبت به یک پزشک ایتالیایی به نام دکتر ونیجنستو مونتینو ایتالیایی رسید که او هم حدود یک سالی پس از خانم درمپس در سرخس خدمت کرد؛ جالب اینکه علت حضور دکتر مونتینو در سرخس آن‌هم یک ماه بعد از حضورش در مشهد، شیوع یک بیماری در شوریجه و پسکمر بوده که طبق گزارش‌های تاریخی منجر به مرگ ۲۲ نفر شده بود.

پیشینه حضور مادام دِرُمْپْس فرانسوی، نخستین پزشک خارجی مقیم سرخس در سال های ۲۹-۱۳۲۸ شمسی

دو پزشک یادشده در استخدام آستان قدس بودند و با شروع مدیریت شادروان مهندس علی‌نقی لشکری نخستین مدیرعامل املاک سرخس در سال ۱۳۲۸-ش، وی اقدام به دایر کردن درمانگاهی در سرخس کرد که با حضور پزشکان یادشده به فعالیت پرداخت.

 

این درمانگاه یک خانه شخصی در بخش شهر کهنه و در کوچه موسوم به کوچه داروخانه شمس بود و حسب گفته‌های تقریباً روبروی حمام قدیمی شهر که حمام عرب‌ها نامیده می‌شد قرار داشت؛ محلی که تقریباً روبروی حسینیه آذربایجانی‌های سرخس واقع در بلوار طالقانی شرقی کنونی بوده است.

حضور یک ساله دکتر ونیجنستو مونتینو ایتالیایی پس از مادام دِرُمْپْس فرانسوی در درمانگاه آستان قدس سرخس در سال های ۳۰-۱۳۲۹ شمسی

 

خانم سلماسی که خود نخستین بانوی تحصیل‌کرده دانشگاهی سرخسی است از دوران کودکی‌اش خاطراتی از دکتر دِرُمْپْس را نقل می‌کند ازجمله اینکه وی علاوه بر حضور در درمانگاهی که از آن نام بردیم برحسب ضرورت برای درمان و تزریقات در گرما و سرما به منازل سرخسی‌ها هم می‌رفت و قابله هم بود؛ بنا به گفته خانم سلماسی مادام دِرُمْپْس، زنی نسبتاً چاق و قدبلند بود که سیگار هم می‌کشید، در سرمای زمستان روسری به سر داشت و خوش‌اخلاق بود.

حضور یک ساله دکتر ونیجنستو مونتینو ایتالیایی پس از مادام دِرُمْپْس فرانسوی در درمانگاه آستان قدس سرخس در سال های ۳۰-۱۳۲۹ شمسی

 

علی نجف زاده، عضو هیئت‌علمی دانشگاه بیرجند و پژوهشگر توانای تاریخ، در کتاب ارزشمند و خواندنی خود با عنوان «کنسولگری‌ها، مستخدمان و مستشاران خارجی در مشهد»، (انتشارات انصار، چاپ اول، ۱۳۹۴-ش مشهد)، اطلاعات خوبی درباره نخستین پزشکان خارجی مقیم خراسان و ازجمله سرخس داده است که آنچه درباره دو شخص موردنظر ماست تقدیم شما علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ سرخس می‌شود.

 

علی‌اصغر نامی- جامعه‌شناس و نویسنده کتاب نام و نشان سرخسی‌ها

انتهای پیام/