به گزارش نسیم سرخس به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا به تازگی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی از راهاندازی اولین مرکز ساماندهی دختران فراری در تهران توسط خیرین خبر میدهد و میگوید: در کشور دختران فراری توسط سازمان بهزیستی کشور پذیرش میشوند، ولی باید این حمایتها از حمایتهای بهزیستی فراتر رود و به حوزه خیرین وارد شود؛ زیرا در صورت ورود خیرین به حوزه ساماندهی دختران فراری، قطعاً شاهد گسترش و افزایش حمایتها در این زمینه خواهیم بود.
به گزارش
مهرخانه، علیرغم بررسیهای انجامشده آمار جدید و بهروزی از میزان دختران فراری در دست نیست و آخرین آمار بر اساس مقاله فراتحلیل زمینههای فردی، خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی مؤثر در فرار دختران که توسط لیلا زائر نوشته شده است، مربوط به سال ۷۸ است که نشان میدهد این میزان نسبت به سال ۶۵، ۲۰ درصد افزایش داشته است. به گفته زائر، ۱۸ درصد دختران فراری در روز نخست فرارشان مورد تجاوز جنسی قرار گرفته و ۶۰ درصد آنها نیز در هفته اول مورد تجاوز قرار میگیرند.
با این وجود به گفته علی ربیعی؛ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نمیتوان آمار دقیقی از تعداد این دختران ارایه کرد؛ چراکه تمامی آنها به مراکز ما مراجعه نکرده و شناسایی نمیشوند.
چرا دختران از خانه فرار میکنند؟
تفاوتهای بیننسلی یکی از دلایل فرهنگی فرار دختران است. همچنین در کنار مسایل فرهنگی، لازم است به برخی مسایل اجتماعی و اقتصادی نیز اشاره شود که خانواده ایرانی را با چالش روبهرو کرده است. ازدواج اجباری نوجوانان، مهاجرت، فقر، بیکاری، اعتیاد، خشونتهای فیزیکی- روانی و جنسی، افراط و تفریط در مدل تربیتی والدین (سهلگیرانه یا سختگیرانه)، عدم وجود ارتباط عاطفی میان اعضای خانواده، و خانوادههای فروپاشیده (طلاق عاطفی و حقوقی همگی از جمله دلایل اقدام به فرار دختران از خانه است.
راهاندازی ۸ پایگاه خدمات اجتماعی توسط شهرداری در تهران ویژه شناسایی و کمک به دختران فراری
بسیاری از دختران فراری از شهرستانها به تهران میآیند تا موقعیت و شرایط خود را بهبود بخشند؛ بنابراین در ترمینالها و پایانهها سرگردان میشوند. یکی از اقداماتی که در خصوص کاهش آسیب و عوارض این پدیده اجتماعی صورتگرفته، راهاندازی پایگاههای خدمات اجتماعی توسط شهرداری تهران است. این طرح از چند سال پیش در هشت منطقه تهران آغاز به کار کرد تا مددکاران این پایگاه به کار شناسایی، جذب و ارجاع این دختران بپردازند. این هشت پایگاه در پایانه جنوب، پایانه غرب، منطقه فرحزاد، محله هرندی، پارک المهدی، حرم حضرت عبدالعظیم، مترو امام خمینی (ره) و محله اتابک مستقر بوده و در این زمینه فعالیت میکند.
یکی از مددکاران پایگاه ترمینال جنوب به مهرخانه میگوید: در این پایگاه کار آسیبشناسی را انجام میدهیم؛ به نحویکه بعد از شناسایی این دختران، با آنها صحبت میکنیم و علت فرار را جویا میشویم. سپس با خانواده آنها ارتباط برقرار میکنیم و اگر امکان حضور خانوادهها در پایگاه باشد، دختران را حضوری پس از کشف علت و صحبت با دختر و نیز خانواده؛ به خانواده برمیگردانیم.
این پایگاهها برای کمک به مددجویان، علاوه بر بهزیستی با NGO زنجیره امید نیز در ارتباط هستند، اما ضرورت افزایش کمک NGOها بیشتر احساس میشود. همچنین لازم است ظرفیت پذیرش بهزیستی نیز بیشتر شود تا دختری که امکان برگشت به خانه را ندارد، بتواند به جای زندگی در خیابان جای امنی برای اسکان داشته باشد.
مرکز مداخله در بحرانهای اجتماعی، خانه سلامت و.. در بهزیستی برای خدمت به نوجوانان فراری
یکی از نکاتی که در زمینه دختران فراری باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، ایجاد و گسترش مراکز حمایتی است تا در صورت فرار، دختران بتوانند به یکی از این مراکز مراجعه کرده و کمتر دچار آسیبهای ثانویه شوند.
همچنین در سطح درمان فعالیت و گسترش مراکز حمایتی، بسیار مؤثر و مورد نیاز است. در این سالها ایجاد مراکزی همچون مرکز مداخله در بحرانهای اجتماعی، خانه سلامت، مرکز مداخله در طلاق، حمایت از کودکان بیسرپرست معلول و ایجاد خط تلفن امداد، از جمله فعالیتهای سازمان بهزیستی در مورد نوجوانان فراری بوده است.
چندی پیش معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در مورد نحوه مداخله مراکز بهزیستی در ساماندهی و حمایت از دختران فراری در گفتگو با مهرخانه اعلام کرد: مراکز مداخله در بحران سازمان بهزیستی متولی دختران فراری هستند که از سه طریق به سازمان بهزیستی ارجاع داده میشوند: یکی از طریق تماس با خط مستقیم ۱۲۳ که برای ارتباط و گزارشدهی به مددکاران بهزیستی وجود دارد، دوم از طریق نیروی انتظامی که در سطح شهر به این دختران برخورد میکند و سوم از طریق قوه قضاییه.
دخترانی که به این ترتیب به مراکز مداخله در بحران بهزیستی ارجاع داده میشوند، بهصورت کوتاهمدت که سقف آن تا ۶ هفته است، میتوانند در این مراکز بمانند و تحت حمایت قرار بگیرند. پس از این مدت، اگر امکان برگشت به خانواده نباشد، این دختران به خانههای سلامت ارجاع داده میشوند، خانههای سلامت در هر ۳۱ استان ایران موجود است و این قابلیت را دارد که در مدت زمان بیشتری به بازتوانی و ساماندهی این دختران بپردازد.
بازگشت به خانه؛ اولویت نخست بهزیستی
نفریه اولویت را بازگشت این دختران به خانواده میداند و میگوید: اگر بازگشت به خانواده محقق و ممکن نباشد، پس از حضور در خانههای سلامت و بازتوانی آنها، دختران زیر ۱۸ سالی که امکان حضور در خانواده نداشته باشند، به مراکز شبهخانواده بهزیستی ارجاع داده میشوند و دختران بالای ۱۸ سال، در خانههای سلامت باقی میمانند تا بتوانند به اشتغال یا تحصیل و مستقلشدن برسند.
از چند سال گذشته خانههای سلامت با استناد به مادهواحده لایحه قانونی درخصوص تشکیل سازمان بهزیستی کشور، جهت حمایت از دختران نیازمند حمایتهای اجتماعی، شکل گرفت. بر اساس قانون، دختران در معرض آسیبهای اجتماعی و فاقد حمایتهای خانوادگی و اجتماعی توسط این مرکز تحت پوشش قرار میگیرند. این مرکز با ارایه خدمات، درصدد است تا زمینههای کسب استقلال اقتصادی و اجتماعی لازم را برای این دختران فراهم کند و در تأمین حداقل نیازهای اقتصادی و جلوگیری از ابتلا به سایر آسیبهای اجتماعی، آنها را یاری کند.
پاسخ به یک انتقاد
چندی پیش، یک انتقاد در همایش جمعیت امام علی (ع) مطرح شد مبنی بر اینکه در خانههای سلامت بهزیستی، دختران فراری آسیبدیده را به شرط داشتن پرده بکارت و با انجام معاینه میپذیرند و این موضوع باعث میشود تعداد زیادی از این دختران خارج از چرخه حمایتهای اجتماعی قرار گیرند. همایون هاشمی، رییس سابق بهزیستی کشور در اینباره میگوید: ما چند سطح مرکز داریم. مراکز ساماندهی دختران فراری دو دسته اند: یکی مراکز یا همان خانههای سلامت برای آنهایی است که آسیب ندیدهاند، و مراکز بازپروری برای افرادی است که وارد فاز آسیب شدهاند. صحیح نیست دختر آسیبدیده را در کنار زن آسیبدیده نگه داشت؛ چرا که اثرات آن مخرب است.
خانههای ریحانه به علت موازیکاری تعطیل شدند
همانطور که گفته شد شهرداری تهران نیز در این زمینه اقداماتی داشته است. در سالهای گذشته شهرداری تهران با طرحریزی «خانه ریحانه» برای دختران و «خانه سبز» برای پسران سعی کرد با همکاری دیگر مراکز تا حدی پناهگاهی امن برای دختران تهیه کند تا دچار آسیبهای جدیتری در جامعه نشوند.
آمارهای موجود در «خانه ریحانه» نشان میداد که ۷۰ درصد دختران فراری در مقطع تحصیلی راهنمایی بودند. خانههای ریحانه که در اواخر دهه ۷۰ تشکیل و راهاندازی شدند، مراکزی بودند که به عنوان مراکز حمایت از دختران فراری و بدسرپرست به نگهداری از این دختران میپرداختند و دارای مشاور و مددکار بودند. این مراکز در اوایل دهه ۸۰ و در راستای عدم انجام کارهای موازی با سازمان بهزیستی تعطیل و با مراکز مداخله در بحران بهزیستی ادغام شدند.
بهزودی نخستین مرکز ساماندهی دختران فراری در تهران راهاندازی میشود/ ورود خیرین به حوزه ساماندهی دختران فراری
اما به تازگی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی از راهاندازی اولین مرکز ساماندهی دختران فراری در تهران توسط خیرین خبر میدهد و میگوید: در حال حاضر در تهران اولین مرکز ساماندهی این دختران توسط خیرین انتخاب و در حال ساخت است و امیدواریم پس از رونمایی از این مرکز بتوانیم چنین مرکزی را در سطح استان گسترش دهیم. در کشور دختران فراری توسط سازمان بهزیستی کشور پذیرش میشوند، ولی باید این حمایتها از حمایتهای بهزیستی فراتر رود و به حوزه خیرین وارد شود؛ زیرا در صورت ورود خیرین به حوزه ساماندهی دختران فراری، قطعاً شاهد گسترش و افزایش حمایتها در این زمینه خواهیم بود.
ربیعی میافزاید: برخی از این دختران هیچ تمایلی برای بازگشت نزد خانواده خود را ندارند، بنابراین باید فکری اساسی برای این دختران صورت گیرد؛ زیرا نباید برای برگشت آنان به خانوادهشان اجباری در کار باشد.
اینکه راهاندازی این مرکز تا چه حد میتواند از مشکلات و آسیبهای دختران فراری بکاهد، امری است که برای فهم آن باید منتظر ماند، اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد این است که دختران و نوجوانان را در مدارس با پیامدها و عواقب فرار از خانه آشنا کرد، همچنین از طریق برگزاری کارگاهها و جلسات مشاوره، والدین را با حساسیتها، نیازها و خلقیات نوجوانان آشنا کرد تا در صورت رفتار و رویه غلط، اصلاحات لازم صورت گیرد تا ما شاهد فرار دختر و یا پسری از خانه و خانواده نباشیم.
انتهای پیام/